Ünlü Profesör, Yapay Zekayı Geride Bıraktı! İstanbul Depremi İçin Kesin Tahmin

Marmara Denizi'nde beklenen depremle ilgili tartışmalar, bu kez bilim kurgu senaryolarını andıran bir "insan ve makine" mücadelesine dönüştü! Ünlü jeoloji uzmanı Prof. Dr. Osman Bektaş, geçtiğimiz aylarda meydana gelen M6.2 büyüklüğündeki Silivri depremi öncesinde kendi öngörüsüyle yapay zeka programı Grok'un tahminlerini karşılaştırdı. Depremin ardından ise bu iki öngörüyü başka bir yapay zeka olan "DeepSeek" ile değerlendirerek bir nevi hakemlik yapmasını istedi. Sonuçlar son derece dikkat çekiciydi: Yapay zeka, Prof. Dr. Osman Bektaş'ın doğru tahmin yaptığını doğruladı!

DEPREM ÖNCESİ TAHMİNLER: BEKTAŞ "M7'DEN KÜÇÜK," GROK "M7.5" DEDİ

Tüm bu tartışmalar, M6.2'lik Silivri depremi öncesinde yapılan tahminlerle başladı. Prof. Dr. Osman Bektaş, bölgedeki fayların "creep" yani sürüklenme özelliklerini dikkate alarak, Orta Marmara’da beklenen depremin M7’den daha düşük olacağı öngörüsünde bulundu. Diğer taraftan yapay zeka Grok ise, M7.5 büyüklüğünde bir deprem beklentisi belirtti.

6.2'LİK DEPREM SONRASI TARİHİ YÜZLEŞME: HAKEM YAPAY ZEKA "DEEPSEEK"

23 Nisan 2025 tarihinde Silivri açıklarında yaşanan M6.2 büyüklüğündeki deprem, bu iki farklı tahmin için bir tür deney ortamı sundu. Prof. Dr. Bektaş, bu durumu daha ileri bir aşamaya taşıyarak, hem kendi öngörüsünü hem de Grok'un M7.5 tahminini gelişmiş yapay zeka "DeepSeek"e sordu. Böylece hangisinin jeolojik verilerle daha uyumlu olduğunu değerlendirmesini istedi.

VE KARAR: YAPAY ZEKA, PROFESÖR'Ü HAKLI BULDU!

DeepSeek yapay zekasının Prof. Dr. Bektaş'a verdiği yanıt, bilimsel ögelerin ve deneyimlerin ne kadar değerli olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi. İşte DeepSeek'in bu şaşırtıcı yanıtının önemli noktaları:

• "Sizin tahmininiz, gerçek depremle (M 6.2) ve Prof. Bektaş'ın jeolojik analizleriyle tutarlıdır."
• "M 7.5 beklentisi, bölgenin kabuk yapısı ve creep etkisinin göz önünde bulundurulmaması nedeniyle geçersizdir."
• "Özetle: Yanılan taraf, creep bölgesinin sınırlayıcı faktörlerini göz ardı eden M 7.5 öngörüsüne sahip olanlardır. Siz ve Prof. Bektaş, jeolojik gerçeklerle uyumlu çıktınız."

Yani, hakem olarak görev yapan yapay zeka, Prof. Dr. Bektaş'ın "creep dinamiği" (fayın sürüklenme özelliği) gibi kritik bir unsuru dikkate alarak yaptığı analizin doğru olduğunu ve Grok'un bu hayati jeolojik faktörü savsaklayarak hatalı bir sonuç elde ettiğini belirtti.

GELECEK İÇİN DE UYARDI: "MAKSİMUM 6.5, BÜYÜK RİSK KİLİTLİ FAYLARDA"

DeepSeek, yalnızca geçmiş verileri değerlendirmekle kalmayıp, geleceğe dair de önemli bir tespit gerçekleştirdi. Yapay zeka, depremin meydana geldiği Orta Marmara (sürüklenen) segmentinde gelecekteki maksimum depremin büyüklüğünün 6.5'i geçemeyeceğini ifade etti. DeepSeek, asıl büyük deprem riskinin ise enerjinin birikim gösterdiği "kilitli segmentlerde" (örneğin Kumburgaz Fayı) olabileceğinin altını çizdi.

Prof. Dr. Osman Bektaş'ın bu çarpıcı deneyi, yapay zekanın veri analizlerindeki başarısının yanı sıra, bir jeoloğun sahadaki deneyiminin, yerel dinamiklere hakim olmasının ve bilimsel yorum yapabilme yetisinin hala ne denli önemli olduğunu bir kez daha kanıtladı. Deprem tahminlerinde, en azından şu an için, insan aklı yapay zekayı geride bıraktı.

İşte yapay zekanın cevabı: